Giáo viên thực hiện: Phạm Thị Hồng Lê
Trường: THCS Lê Lợi
Kiểm tra bài cũ:
* Câu hỏi:
Trình bày đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với đời sống trên cạn?
* Trả lời:
- Da khô có vảy sừng bao bọc
Cổ dài linh hoạt
Mắt có mí cử động
Màng nhĩ nằm ở hốc tai
Thân dài, đuôi rất dài
- Bàn chân 5 ngón có vuốt
Tiết 41- Bài 39: CÊu t¹o trong cña th»n l»n
I. bộ xương
H 39.1. Bộ xương thằn lằn
1. Xương đầu; 2. Cột sống; 3. Xương sườn; 4. Đai chi trước; 5. Các xương chi trước; 6. Đai chi sau (đai hông); 7 Các xương chi sau; 8. Các đốt sống cổ (8 đốt)
Quan sát tranh vẽ bộ xương thằn lằn và bộ xương ếch. Chỉ ra sự sai khác nổi bật của bộ xương thằn lằn (bò sát) so với bộ xương ếch.
Có xương sườn
- Có lồng ngực
1 đốt
8 đốt
- Không có xương sườn
- Không có lồng ngực
Đốt sống đuôi dài
Không có đốt sống đuôi
Qua nội dung bảng vừa hoàn thành chỉ ra sự sai khác nổi bật của bộ xương thằn lằn (bò sát) so với bộ xương ếch và ý nghĩa thích nghi đời sống.
H 39.1. Bộ xương thằn lằn
H 36.1. Bộ xương ếch
ii. Các cơ quan dinh dưỡng
H. 39.2. Cấu tạo trong thằn lằn
Dựa vào H39.2, theo dõi các số ghi trên hình tìm các hệ cơ quan: Tiêu hóa,tuần hoàn, hô hấp, bài tiết, sinh sản của thằn lằn
1. Thực quản; 2. Dạ dày; 3.Ruột non; 4. Ruột già; 5. Lỗ huyệt; 6.Gan; 7. Mật; 8. Tụy; 9. Tim; 10. Động mạch chủ ;11. Động mạch chủ dưới; 12.Khí quản;13. Phổi; 14. Thận; 15. Bóng đái; 16. Tinh hoàn; 17. Ống dẫn tinh; 18.Cơ quan giao phối.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 , 8
9, 10, 11.
12, 13.
14, 15.
16, 17, 18
1
2
3
Thực quản
Dạ dày
Ruột non
4
Ruột già
5
Lỗ huyệt
6
Gan
7
Mật
8
Tụy
9
Tim
10
Động mạch chủ
11
Tĩnh mạch chủ dưới
12
Khí quản
13
Phổi
16
Tinh hoàn
17
ống dẫn tinh
14
Thận
15
Bóng đái
18
Cơ quan giao phối
H. 39.2. Cấu tạo trong thằn lằn
1.Tiêu hoá:
H 39.2. Cấu tạo trong thằn lằn
H 36.3. Cấu tạo trong ếch
Nghiờn c?u thụng tin 1- ( trang 128)+ H39.2 v� H 36.3. Hệ tiêu hoá thằn lằn có đặc điểm gì khác hệ tiêu hoá ếch?

- ?ng tiêu hoá đã phân hoá rõ hon.
- Ruột già có khả năng hấp thụ lại nước nờn phân đặc

Thực quản
Dạ dày
Ruột non
Ruột già
L? huyệt
Gan
Mật
Tụy
Sự hấp thụ lại nước của thằn lằn có ý nghĩa gì với đời sống cạn
2. Tuần hoàn - hô hấp:
a) Tuần hoàn:
? Nghiên cứu thông tin phần 2 (tr 128) + H39.3 hãy cho biết số vòng tuần hoàn và đặc điểm của tim thằn lằn

H 39.3. Sơ đồ hệ tuần hoàn ở thằn lằn
Hai vòng tuần hoàn.
Tim 3 ngăn: 2 tâm nhĩ, 1 tâm thất( có 1 vách hụt)

Tim
ĐMC
TMC dưới
? Nêu rõ hệ tuần hoàn của thằn lằn có gì khác so với của ếch.
So sánh: - Số ngăn tim
- Máu nuôi cơ thể
H 39.3. Sơ đồ hệ tuần hoàn ở thằn lằn
H 36.4. Sơ đồ hệ tuần hoàn ở ếch
Tim thằn lằn
Tim ếch
TT
TNT
TNP
b) Hô hấp:
phổi có nhiều vách ngăn, nhiều mạch máu bao quanh, làm tăng diện tích trao đổi khí.
? Sự tiến hóa về hệ hô hấp và hệ tuần hoàn của thằn lằn có ý nghĩa gì với đời sống của chúng.
- Phù hợp với hoạt động đòi hỏi cung cấp nhiều năng lượng khi di chuyển trên cạn, nhưng chưa hoàn thiện nên thằn lằn là động vật biến nhiệt.
ếch
Thằn lằn
- Sự thụng khớ ? ph?i du?c th?c hi?n nh? s? co dón c?a cỏc co liờn su?n.

? Tìm điểm khác nhau giữa phổi ếch và phổi của thằn lằn.
- Hô hấp bằng phổi,
? Sự thông khí ở phổi (hít, thở) được thực hiện nhờ hoạt động bộ phận nào.
Thận
Bóng đái
H. 39.2. Cấu tạo trong thằn lằn
3. Bài tiết
?Nghiên cứu thông tin 3 (trang128 ) + H39.2 và 36.3. Cho biết hệ bài tiết của thằn lằn có gì tiến hóa hơn so với ếch
H 36.3. Cấu tạo trong ếch
Thận sau ( hậu thận ) có khả năng hấp thụ lại nước, nước tiểu đặc.
III. thần kinh và giác quan:
1. Thần kinh:
- N·o tr­íc vµ tiÓu n·o ph¸t triÓn liên quan đến đời sống và hoạt động phức tạp
Bộ não ếch
Bộ não thằn lằn
1.Th�y kh?u gi�c
2. N�o tru?c
3.Thùy thị giác
6.T?y s?ng
4.Ti?u n�o
5.Hành tuỷ
Nghiên cứu thông tin phần III (tr128)+ Quan sát hình
Em hãy tìm điểm tiến hóa của não thằn lằn so với não ếch?
2. Giác quan
- Giỏc quan tuong d?i phỏt tri?n
+ Tai xu?t hi?n ?ng tai ngo�i
+ M?t xu?t hi?n mi th? 3

? Giác quan của thằn lằn phát triển như thế nào phù hợp với đời sống trên cạn.
Chọn các từ, cụm từ: phổi ,vách hụt, các cơ liên sườn, máu pha, hậu thận, hấp thụ lại nước, phát triển điền vào chỗ trống thay cho các số 1, 2, 3 … để hoàn chỉnh các câu sau:
Thằn lằn có những đặc điểm phù hợp với đời sống hoàn toàn ở cạn: Thở hoàn toàn bằng …….(1)…, sự trao đổi khí được diễn ra nhờ sự co dãn của……..(2)….., tim xuất hiện ….(3) ngăn tạm thời tâm thất thành 2 nửa (4 ngăn chưa hoàn toàn) . Máu nuôi cơ thể là…..(4)….. .Cơ thể giữ nước nhờ lớp vảy sừng và ….(5)….cùng trực tràng có khả năng ….(6)…..Hệ thần kinh và giác quan tương đối ….(7)….
Thằn lằn có những đặc điểm phù hợp với đời sống hoàn toàn ở cạn: Thở hoàn toàn bằng phổi, sự trao đổi khí được diễn ra nhờ sự co dãn của các cơ liên sườn, tim xuất hiện vách hụt ngăn tạm thời tâm thất thành 2 nửa (4 ngăn chưa hoàn toàn) . Máu nuôi cơ thể là máu pha. Cơ thể giữ nước nhờ lớp vảy sừng và hậu thận cùng trực tràng có khả năng hấp thụ lại nước. Hệ thần kinh và giác quan tương đối phát triển
Về nhà học thuộc bài, trả lời các câu hỏi 1,2,3 (trang 129)
Chu?n b? b�i 40: Da d?ng v� d?c di?m chung c?a l?p bũ sỏt.
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ
Bài 3- (Trang 129)
Lập bảng so sánh cấu tạo các cơ quan tim, phổi của thằn lằn và ếch
Tim 3 ngăn: 2 tâm nhĩ, 1 tâm thất
Tim 3 ngăn: 2 tâm nhĩ, 1 tâm thất (có 1 vách hụt)
Cấu tạo đơn giản
Cấu tạo phức tạp, có nhiều vách ngăn, nhiều mạch máu.
Thận giữa
Thận sau, hấp thụ nước tiểu.
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH